Al vaker is op deze site aandacht besteed aan de positie van de ZZP-er in de thuiszorg. Veel is duidelijker geworden de afgelopen jaren, maar een hoop vragen blijven nog onbeantwoord. Een overzicht van enkele recente ontwikkelingen.
Het staat al enige tijd niet meer ter discussie dat thuiszorg door een ZZP-er kan worden uitgevoerd, ook als het zorg in natura betreft. Voor de zorg in natura onder de WMO geldt sinds 1 januari 2010 de beperking dat de cliënt niet de werkgever of opdrachtgever van de ZZP-er mag zijn. Deze wetswijziging had vooral te maken met de problematiek van de alphahulpen, die massaal door de thuiszorginstellingen buiten loondienst werden ingezet om de kosten te drukken. De alphahulp, die zorg in natura onder de WMO verleent, moet thans worden ingeschakeld door de thuiszorginstelling, niet door de cliënt. Een cliënt die over een PGB of eigen middelen beschikt kan wel zelf een ZZP-er inschakelen of een dienstverband met een alphahulp aangaan.
Op 18 januari 2012 heeft de Kantonrechter te Harderwijk uitspraak gedaan over het mogelijke dienstverband van een alphahulp met een thuiszorginstelling, die in 2009 had bemiddeld tussen de alphahulp en de cliënten. Formeel was de cliënt steeds de werkgever van de alphahulp. Maar de alphahulp, die ziek was geworden, stelde zich op het standpunt dat zij in dienst was bij de thuiszorginstelling en vorderde twee jaar doorbetaling van loon.
Sommigen vinden deze uitspraak van belang, omdat de thuiszorginstelling zes weken loon moet doorbetalen aan de zieke alphahulp. Die doorbetalingsplicht heeft de rechter echter niet gebaseerd op een dienstverband met de thuiszorginstelling, maar op het feit dat de thuiszorginstelling die zes weken voor de alphahulp had kunnen claimen bij de gemeente. Op het principiële punt is de alphahulp echter in het ongelijk gesteld. De thuiszorginstelling wordt niet gezien als werkgever en de alphahulp heeft geen recht op twee jaar doorbetaling bij ziekte.
Bovendien is de positie van de alphahulp door de wijziging van de WMO per 1 januari 2010 volledig anders geworden. Maar mogelijk kan deze uitspraak nog wel betekenis hebben voor de bemiddeling buiten de WMO zorg in natura. De bemiddelingsbureaus en de ZZP-ers die bemiddelen bij AWBZ zorg in natura hebben er juist belang bij dat er geen dienstverband met het bemiddelingsbureau of de thuiszorginstelling wordt aangenomen. Dit in verband met de inhoudingsplicht voor de fiscus en UWV.
In de zaak van de alphahulp had de bemiddelende thuiszorginstelling een ‘kassiersfunctie ‘en coördineerde de thuiszorginstelling bovendien allerlei praktische zaken voor de alphahulpen. Toch is de Kantonrechter van mening dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Voor de bemiddelingsbureaus en ZZP-ers onder de AWBZ kan deze uitspraak nuttig zijn in een eventuele discussie met de Belastingdienst. Die discussie is lastig, omdat blijkt dat de Belastingdienst zich nog steeds op het standpunt stelt dat bij bemiddeling van zorg in natura, per definitie sprake is van een dienstbetrekking.
Ondertussen loopt vanuit VGZ inmiddels een pilot waarbij enkele tientallen ZZP-ers onder de AWBZ direct met het Zorgkantoor kunnen contracteren, conform de wens van de politiek. Hierdoor zou de hele discussie over de mogelijke dienstbetrekking met de thuiszorginstelling of het bemiddelingsbureau tot het verleden kunnen behoren. Deze pilot schijnt op dit moment redelijk goed te verlopen, maar het is nog steeds de verwachting dat niet eerder dan 1 januari 2013 op grote schaal zelfstandig kan worden gecontracteerd met het Zorgkantoor. Als de evaluatie van de pilot tenminste positief is en er genoeg ZZP-ers zijn die dit ook willen. De onzekerheid zal voor de ZZP-er in de thuiszorg derhalve nog wel even voortduren.
Lees hier de hele uitspraak van de Kantonrechter Harderwijk