Een op deze website veelbesproken en immer actueel onderwerp is de problematiek van de zelfstandige zorgverlener die AWBZ-zorg in natura verleent. Hier wordt al jarenlang vreemd tegenaan gekeken, vooral door de Belastingdienst. Deze vorm van zorg wordt vergoed vanuit de AWBZ en een erkende zorginstelling is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de zorg. Dit maakt dat de Belastingdienst als uitgangspunt hanteert dat de zorgverlener geen ondernemer kan zijn en dus in loondienstbetrekking staat van de zorginstelling.
Hiertegen wordt al jarenlang bezwaar gemaakt en geprocedeerd, tot nu toe zonder succes. Maar op 23 september jl. heeft het Gerechtshof Arnhem – Leeuwarden eindelijk eens in het voordeel van de zelfstandige zorgverlener beslist. Deze uitspraak is niet alleen om die reden van belang, maar ook inhoudelijk bevat de uitspraak van het Hof een aantal zeer interessante overwegingen.
De meest belangrijke en principiële overweging is 4.4, waarin het Hof stelt dat het feit, dat AWBZ zorg in natura alleen via een toegelaten zorgaanbieder (de zorginstelling) kan geschieden, niet het ondernemerschap van de zorgverlener in de weg hoeft te staan. Met andere woorden, ook al moet de zorginstelling als opdrachtgever en als verantwoordelijk voor de kwaliteit worden aangemerkt, dan nog kan de zorgverlener zelfstandige zijn, mits hij of zij voldoende zelfstandigheid bezit. Dat de gewerkte uren door de instelling worden gefactureerd aan de zorgvrager of het Zorgkantoor en dat de zorgverlener niet een wezenlijk debiteurenrisico loopt, speelt daarbij geen rol.
Dit is een volkomen logische en terechte uitspraak. Het is onredelijk dat de Belastingdienst al jarenlang van het tegengestelde uitgaat: in principe loondienst, met een hele kleine ’tenzij’.
Hopelijk wordt de ZZP-er in de zorg voortaan door de Belastingdienst op zijn/haar merites als zelfstandig ondernemer beoordeeld, zonder vooroordeel. Het Hof geeft een aantal omstandigheden die bij deze objectieve beoordeling een rol kunnen spelen. De meeste zijn niet nieuw, maar ik geef hieronder toch een opsomming van de belangrijkste eisen die aan een zelfstandige zorgverlener worden gesteld:
• Niet verplicht om een opdracht te aanvaarden
• Zelf verantwoordelijk voor vervanging door een andere verpleegkundige bij ziekte of vakantie
• Samen met huisarts en familie verantwoordelijk voor zorgplan
• Uitvoeren van de werkzaamheden naar eigen inzicht en zonder toezicht
• Meerdere opdrachtgevers (zorginstellingen)
• Risico op omzetdaling door o.a. overlijden of opname van zorgvrager, het uitblijven van nieuwe opdrachten of onenigheid met de zorgvrager
• Geen inkomsten tijdens ziekte of vakantie zorgverlener
• Aansprakelijk voor beroepsfouten
Het kabinet is inmiddels ook met een reactie gekomen, waaruit blijkt dat de weg defintief vrij wordt gemaakt voor de echte ZZP-er in de zorg. Na een jarenlange politieke en juridsche strijd lijkt het pleit eindelijk beslecht.
Auteur: Richard Beverwijk