Op 21 november 2011 werd in dit blog bericht over het aannemen van de motie-Dijksma waarin de regering is verzocht om een wetswijziging in gang te zetten die het verhalen van collectieve schade eenvoudiger maakt. Goed nieuws is dat minister Opstelten hier al op 22 december 2012 werk van heeft gemaakt. De minister heeft een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. In dit blog wordt de WCAM kort toegelicht en komen de voorgenomen wetswijzigingen aan de orde.
Wet collectieve afwikkeling massaschade
Nederlands kent sinds 27 juli 2005 de Wet collectieve afwikkeling massaschade (WCAM). Deze wet biedt de mogelijkheid om een overeenkomst die voorziet in de afwikkeling van een groot aantal gelijksoortige vorderingen tot schadevergoeding – een massaschade – en die is gesloten tussen een organisatie die de belangen van de gedupeerden behartigt en de aansprakelijke partijen of partijen, door de rechter verbindend te laten verklaren voor de gehele groep gedupeerden.
Ervaring eerste zaken
Met behulp van deze wet zijn inmiddels vijf zaken afgewikkeld. De eerste zaak is opgestart door 17.000 DES-dochters. Een half jaar daarna volgden claims van gedupeerden van de Dexia Bank. Daarna volgende schikkingen van benadeelde klanten of aandeelhouders van verzekeraar Vie d’Or, uitzender Vedior en oliemaatschappij Shell.
Unieke wetgeving
De Nederlandse wetgeving is uniek in de wereld. In de Verenigde Staten en Australië bestaat wel de mogelijkheid van een collectieve schikking. Dat kan echter alleen in combinatie met een schadeprocedure bij de rechter, de zogeheten class action. In Nederland kunnen partijen los van de schadeprocedures schikkingen treffen via de rechter en deze voor alle slachtoffers verbindend verklaren. Daarmee geldt de schikking voor alle benadeelden. Deze vooruitstrevende wetgeving maakt Nederland een trekpleister voor mondiale massaclaims. Dat geldt voor zowel gedupeerden als voor multinationals die schade hebben veroorzaakt en de zaak in één keer af willen doen.
Wijzigingen
Minister Opstelten wil de Nederlandse wetgeving nog aantrekkelijker maken door de volgende wijzigingen door te voeren:
1. De wetgeving moet beter bruikbaar zijn voor grensoverschrijdende zaken
2. Het oproepen van buitenlandse benadeelden moet beter worden geregeld
3. Het internet moet beter worden gebruikt voor het kenbaar maken van de bereikte schikking
4. Er moeten meer kwaliteitseisen worden gesteld aan organisaties die de belangen van degenen behartigen ten behoeve van wie de schikking wordt gesloten
De memorie van toelichting op de wetswijziging kunt u hier raadplegen.
Voorbeelden
Voor twee voorbeelden van een collectieve acties tegen een bank en de wettelijke vereisten die art. 3:305a BW daaraan stelt wordt verwezen naar:
• Hof Amsterdam 26 juli 2011, NJF 2011/334 en LNJ BR2836
• Rechtbank Rotterdam 13 juli 2011, NJF 2011/317 en LNJ BR1592
Nederland Paradijs voor massaclaims?
Het FD van 29 december 2011 heeft ook uitgebreid over deze voorgenomen wetswijziging bericht. Daar wordt Nederland omschreven als een “paradijs voor massaclaims”. Hiermee wordt naar ons idee een vertekend beeld geschetst. Alhoewel Nederland vooruitstrevende wetgeving voor massaclaims kent moet ook in Nederland gewoon worden geprocedeerd om de schade vergoed te krijgen. Daar komt bij dat de Nederlandse rechter over het algemeen juist een lagere schadevergoeding toekent dan de Amerikaanse rechter. Dat gegeven kan dus ook gunstig uitpakken voor multinationals die met claims worden geconfronteerd. Die kunnen niet alleen in een keer een claim met alle gedupeerden afwikkelen, maar weten ook dat de hoogte van de schadevergoeding door de rechter op een redelijk bedrag wordt vastgesteld.