De jurist Molengraaff
Inleiding
Een blog over de Utrechtse jurist Molengraaff mag natuurlijk niet ontbreken bij een Utrechts advocatenkantoor. In dit blog zal worden beschreven wat Molengraaff voor de Nederlandse rechtsontwikkeling heeft betekend.
Molengraaff
Molengraaff is een van de invloedrijkste juristen in Nederland aan het eind van de 19e en begin van de 20e eeuw op het gebied van het civiele recht. Hij is het grootste deel van zijn leven woonachtig geweest in Utrecht. Daar was hij hoogleraar handelsrecht, lid van de Provinciale Staten en rechter-plaatsvervanger.
Lindebaum/Cohen
Molengraaff heeft op verschillende ontwikkelingen zijn stempel gedrukt. Een van zijn belangrijkste werken is een opstel over oneerlijke concurrentie geweest. Daarin pleitte hij voor een ruime uitleg voor onrechtmatige daad. Molegraaff wilde de strijd aanbinden met op grote schaal gepleegde merk- en octrooi-inbreuken in Nederland en het criterium voor aansprakelijkheid voor onrechtmatige daad zo oprekken dat daar ook gedrag in strijd met de maatschappelijke betamelijkheid onder zou vallen.
Wat Molengraaff reeds in 1887 bepleitte, is op 1919 door de Hoge Raad overgenomen in het arrest Lindebaum/Cohen (HR 31 januari 1919, NJ 1919, 161). Dit arrest heeft een enorme invloed gehad op het rechtsleven en is later gecodificeerd in het nieuwe vermogensrecht in 1992. Art. 6:162 lid 2 BW bepaalt sindsdien met zoveel woorden dat als onrechtmatige daad wordt aangemerkt: i. een inbreuk op een recht, ii. een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht en iii. een doen of nalaten in strijd met hetgeen volden geschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
Maatschappelijke betamelijkheid
Vanaf het moment dat de maatschappelijk betamelijkheid zijn intrede heeft gedaan in het Nederlandse recht, is de discussie over wat wel en wat niet betamelijk moet worden gevonden niet meer opgehouden. Nog elke dag profiteren wij van de door Molengraaff bepleitte doorbraak. Het is niet overdreven te stellen dat de maatschappelijk normen tegenwoordig zijn doordrenkt van behoorlijkheid en zorgvuldigdheid.
Faillissementswet
De faillissementsweg 1896 is een ander meesterstuk van Molengraaff. Deze Faillissementswet is materieel vrijwel geheel het werk van Molengraag. Ook hieruit blijkt dat Molengraaff zijn tijd ver vooruit was. De Faillissementswet is tot op de dag van vandaag in werking.
Meer weten?
Voor wie meer wil weten over Molengraaff wordt aangeraden de Molengraaff-bundel (uitgegeven door het Molengraaff Instituutvan de Universiteit Utrecht) of het boek Molengraaff 150 jaar: terugkijken en vooruitzien, Boom Juridische uitgevers, 2008, te raadplegen.