Inleiding
Wegens de grote belangstelling voor coöperatief ondernemen besteden wij in onze blogs regelmatig aandacht aan de rechtsvorm coöperatie. In het blog van 4 mei 2011 hebben wij uitgelegd dat er diverse vormen van coöperaties bestaan. Als voorbeeld van een consumentencoöperatie hebben wij toen Coop Supermarkten (afgekort: “Coop”) genoemd. In dit blog staan ik wat uitgebreider stil bij deze coöperatie.
Geschiedenis
Coop is in 1865 als eerste verbruikscoöperatie in Nederland opgericht in Zaandam. Fabrieksarbeiders kochten gezamenlijk kruidenierswaren in en verkochten die aan hun collega’s, de leden van de coöperatie. Als snel ontstonden op meer plaatsen verbruikscoöperaties. Deze verbruikscoöperaties besloten hun krachten te bundelen en konden op die manier een vuist maken tegen het particulier winkelbedrijf.
In de jaren ‘70 ging het bergafwaarts met de populariteit van winkelcoöperaties, maar eind jaren ’90 krabbelden de coöperaties weer op. In 2001 fuseerde Coop met ondernemerscoöperatie Codis. Door de fusie met Codis is Coop dus eigenlijk niet meer een pure consumentenorganisatie, omdat Coop ook ondernemers als leden heeft. Per 1 januari 2014 bestaat Coop uit 229 supermarkten, welk aantal jaarlijks verder groeit.
Lidmaatschap
Klanten van Coop die heden ten dage bij de caissière een CoopCard (die is gratis) aanvragen, denken dat ze een gewone klantenkaart aanvragen. In werkelijkheid worden zij met deze CoopCard lid van de coöperatie Coop. Hierdoor ontstaat de bijzondere situatie dat een coöperatie leden heeft terwijl de leden zich daar zelf vaak niet van bewust zijn.
Om consumentleden zich van de coöperatieve identiteit bewust te maken, is Coop Supermarkten in 2010 een meerjarige reclamecampagne gestart met de naam: “Bij COOP bent u de baas”. Coop wil haar klanten er met deze campagne op wijzen dat zijn zelf inspraak hebben in het winkelbeleid en ze overhalen om hier ook gebruik van te maken.
Coop heeft als doel om actief met haar klanten in gesprek te zijn. Dit doet Coop onder meer met digitale klantenpanels, winkelcommissies en de Ledenraad. Coop is hiermee de enige supermarkt waarin de klant direct inspraak heeft.
Ledenraad
De ledenraad van Coop is het hoogte orgaan binnen de coöperatie. De ledenraad bestaat uit vertegenwoordigers van ondernemersleden en consumentenleden. De ledenraad is verantwoordelijk voor het voor benoemen van het bestuur, waarin zowel ondernemers als consumenten zijn afgevaardigd. Iedere Coop heeft recht op een of meer consumentenleden in de ledenraad. Het aantal raadsleden per supermarkt hangt af van het aantal ingeschreven leden van die supermarkt. Consumentenleden kiezen de leden voor de ledenraad tijdens de winkelvergadering, die jaarlijks in elke Coop wordt gehouden. Alle consumentleden van de desbetreffende Coop hebben toegang tot de winkelvergadering en hebben stemrecht. De ondernemersleden van de ledenraadspelden worden benoemd op de ondernemersvergadering.
Winkelpanel
Elke Coop heeft een winkelpanel (ook wel “winkelcommissie” genoemd) bestaande uit lokale vertegenwoordigers van de klanten. Het winkelpanel heeft geen bestuurlijke taken, maar uitsluitend adviserende bevoegdheden. De taak van het winkelpanel is om de schakel tussen de consumenten en de coöperatie te vormen. Leden van de commissie worden in overleg met de winkelmanager gekozen.
U.A.
Coop is net als bijvoorbeeld de Rabobank een coöperatie met uitgesloten aansprakelijkheid (U.A.). Consumentleden kunnen daarom geen aanspraak maken op een individueel eigendomsrecht of aansprakelijk voor verliezen worden gesteld. Ondernemersleden hebben aanvullende rechten en plichten in verband met hun positie als ondernemer.
Statuten en reglementen
In de statuten en het huishoudelijk reglement zijn nadere rechten en verplichtingen van de leden vastgelegd. De statuten en het huishoudelijk reglement zijn van Coop zijn hier te downloaden.
Auteur: Lucas van Gilst